Sabahları zor uyanmanın ve tüm gün yorgun hissetmenin yetersiz uykudan kaynaklandığını düşünebilirsiniz, ancak bazı insanlar için bu, iyi uyusalar bile kendilerini bitkin hissetmelerine neden olan bir durum olan idiopatik hipersomninin (IH) (nedeni bilinmeyen aşırı uykulu olma hali) bir işareti olabilir.
İngiltere’de yaşayan 41 yaşındaki Sarah Morgan, gündüzleri sürekli yorgun olduğunu fark ettiğinde, “Sadece stresli olduğumu sanıyordum. Oysa ki iyi bir gece uykusundan sonra bile gözlerimi açık tutmak neredeyse imkansızdı.” şeklinde konuşuyor.
Aslında bu durum IH’nin bir özelliği olarak biliniyor. Etkilenen kişiler, gecede on saatten fazla uyuduktan sonra bile gündüz şekerlemelerine ihtiyaç duyabiliyor. Ağır vakalar ise günde 18 saate kadar uyuyabiliyor.
Diğer belirtiler arasında beyin bulanıklığı, uykudan uyanmakta zorlanma, baş ağrıları, kafa karışıklığı ve eşya kaybı yer alıyor.
TEHLİKE YARATIYOR
South Tees NHS Foundation Trust’ta çalışan nörolog ve hipersomni uzmanı Dr. Paul Reading, “IH yeterince tanınmıyor ve sıklıkla sakatlığa yol açıyor. Hayatın sosyal, eğitim ve kariyer gibi tüm yönlerine büyük ölçüde müdahale ediyor.” dedi.
Sorunlardan biri, IH’nin depresyon da dahil olmak üzere diğer durumlarla kolayca karıştırılabilmesi oluyor. Bu da etkilenenlerin yan etkilere neden olan ilaçları kullanmaya başladıkları veya sorunlarının “tembellik” olarak göz ardı edildiği anlamına geliyor.
Morgan, “Önceki gece iyi uyumuş olsam bile, derin uyuma ihtiyacıyla mücadele edemediğim için gün ortasında eve giderdim.” diyor.
Anemi gibi yorgunluğa neden olabilecek durumlar için kan testleri yapan hekime tekrar tekrar gittikten sonra talihsiz kadına, “sadece yorgun” olduğu ve “hayatına devam etmesi” söylendi.
NEDENİ TAM OLARAK BİLİNMİYOR
Royal Brompton ve Harefield Hastaneleri’nde uyku ve nefes alma konusunda uzman danışman olan Dr. Alanna Hare, gündüz aşırı uyuşukluğun genel olarak yaygın bir semptom olduğunu ve yetersiz uyku kalitesi veya miktarıyla ilişkili olabileceğini söylüyor.
Dr. Hare, uyuşukluğun nedenleri arasında, obstrüktif uyku apnesinden (gece boyunca nefesin tekrar tekrar durması) narkolepsi gibi nörolojik bir bozukluğa, ilaç tedavisine veya psikiyatrik bozukluklara kadar pek çok nedenin bulunduğunu ekliyor.
Konuyla ilgili yorum yapan uzmanlar, “Bunun arkasında ne olduğunu gerçekten bilmiyoruz. Hipotalamus gibi ana uyku merkezlerine bakan beyin taramaları normal çıkıyor.”
“Ancak ayırt edici özellikleri var. IH, en iyi şekilde, deneklerin genellikle 9-11 saat kaliteli, mükemmel bir gece uykusuna sahip olduğu, ancak yine de gün içinde şekerlemelere ihtiyaç duyduğu aşırı uyku ihtiyacı sendromu olarak tanımlanır” yorumunu yapıyor.
Ayrıca bir diğer işareti de mikro uykular olarak görülüyor. Yani birisi uyanık görünse de, tam olarak uykusunu alamadığı için üç saniye kadar süren mikro uykular yaşayabiliyor. Evdeki eşyaları kaybetmek veya evin anahtarlarını buzdolabına koymak bu tür kusurların işareti sayılabiliyor.
İlk kez 1970’lerde tanımlanan IH, tahminen 25.000 yetişkinde bir kişiyi etkiliyor.
News
